Mikrobiologiczne procesy wietrzenia minerałów i procesy mineralizacji biologicznie indukowanej
Mikroorganizmy żyjące na Ziemi poprzez procesy metaboliczne determinują cykle geochemiczne zachodzące na naszej planecie. Mikrobiologiczne procesy wietrzenia minerałów, a z drugiej strony procesy biogenicznej mineralizacji są kluczowymi komponentami cykli geochemicznych pierwiastków na Ziemi. Szczególną rolę w tych cyklach odgrywają mikroorganizmy zasiedlające podpowierzchniowe warstwy litosfery stanowiące dominującą część wszystkich mikroorganizmów żyjących na Ziemi. Szacuje się, że spośród ok. 5,2 kwintylionów (1030) komórek prokariotycznych znajdujących się we wszystkich ziemskich sferach łącznie, podpowierzchniowe warstwy litosfery stanowią siedlisko życia dla ok. 4,9 kwintyliona z nich, czyli ponad 90%. Są wśród nich zarówno bakterie, jak i archeony należące do różnych grup taksonomicznych oraz reprezentujące różne strategie fizjologiczne i metaboliczne.
Celem naszych badań jest poznanie procesów biowietrzenia minerałów rudnych i skałotwórczych, przebiegających przy udziale enzymów, jak i metabolitów wytwarzanych przez mikroorganizmy, takich jak kwasy organiczne i nieorganiczne, metalofory, związki redoks aktywne i surfaktanty. Dotychczas opisaliśmy m.in.:
- dysymilacyjne utlenienie minerałów siarczkowych (bornit, chalkopiryt, piryt)
- dysymilacyjną i asymilacyjną redukcję związków siarki
- powstawanie siarki pierwiastkowej
- auto- i heterotroficzne wietrzenie osadowych minerałów siarczkowych
- powstawanie wtórnych minerałów siarczkowych i siarczanowych
- mineralizację biologicznie indukowaną prowadzącą do powstania minerałów żelazowych
Wiecej:
- Włodarczyk A., Szymańska A., Skłodowska A., Matlakowska R. 2016. Determination of factors responsible for the bioweathering of copper minerals from organic-rich copper-bearing Kupferschiefer black shale. Chemosphere 148, 416-425.
- Włodarczyk A., Stasiuk R., Skłodowska A., Matlakowska R. 2015. Extracellular compounds produced by bacterial consortium promoting elements mobilization from polymetallic Kupferschiefer black shale (Fore-Sudetic Monocline, Poland). Chemosphere 122, 273–279.
- Matlakowska R. 2015. Biological factors responsible for the weathering of copper minerals from organic-rich Kupferschiefer black shale – implications for biohydrometalurgy. 66 Freiberger Forschungsforum Berg- und Hüttenmännischer Tag, Innovative Ressources – Technologies – Biohydrometallurgy.
- Matlakowska R., Włodarczyk A., Słomińska B., Skłodowska A. 2014. Extracellular elements-mobilizing compounds produced by consortium of indigenous bacteria isolated from Kupferschiefer black shale – implication for metals biorecovery from neutral and alkaline polymetallic ores. Probl. Miner. Process. 50, 87-96.
- Rajpert L., Skłodowska A., Matlakowska R. 2013. Biotransformation of copper from Kupferschiefer black shale (Fore-Sudetic Monocline, Poland) by yeast Rhodotorula mucilaginosa Chemosphere 91, 1257–1265.
- Matlakowska R., Skłodowska A., Nejbert K. 2012. Bioweathering of Kupferschiefer black shale (Fore-Sudetic Monocline, SW Poland) by indigenous bacteria: implication for dissolution and precipitation of minerals in deep underground mine. FEMS Microbiol. Ecol., 81, 99-110.
Prace licencjackie:
- Aleksandra Pieńkowska, 2017. Bakteryjne procesy redystrybucji pierwiastków ziem rzadkich w podziemnym środowisku kopalnianym Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Opiekun – Renata Matlakowska
- Agnieszka Bąkowska, 2015. Detekcja i charakterystyka procesów geomikrobiologicznych w kopalni Konrad (blok północnosudecki, Polska) – znaczenie w przemianach biogeochemicznych w podziemnym środowisku kopalnianym. Opiekun – Renata Matlakowska
- Michał Karlicki, 2015. Mikroorganizmy halotolerancyjne zasiedlające kopalnie miedzi monokliny przedsudeckiej – znaczenie w procesach biogeochemicznych w podziemnym środowisku kopalnianym. Opiekun – Renata Matlakowska
- Kacper Maciszewski, 2015. Geomikrobiologia osadu naskalnego na powierzchni łupka bitumicznego Kupferschiefer w podziemnej kopalni miedzi Lubin (monoklina przedsudecka, Polska). Opiekun – Renata Matlakowska